THẾ HỆ TRẺ LÀ LỰC LƯỢNG XUNG KÍCH, TƯƠNG LAI CỦA NƯỚC NHÀ
Nhận
thức sâu sắc rằng, “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ
tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội”(2), từ rất sớm, Hồ Chí Minh
đã đánh giá cao vai trò của thế hệ trẻ - những người mang trong mình bầu
nhiệt huyết, sức sống tràn trề, năng lực sáng tạo, v.v.. đối với sự
trường tồn của đất nước. Vì vậy, xuyên suốt, nhất quán trong tư tưởng và
hành động, Hồ Chí Minh không chỉ cuốn hút họ bằng chính những năm tháng
tuổi trẻ đầy nhiệt huyết cách mạng của mình mà còn kêu gọi, đánh thức,
giác ngộ và cổ vũ họ tham gia cách mạng; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng,
sẵn sàng giao nhiệm vụ và tạo điều kiện để họ được học tập, lao động,
cống hiến…
Hướng
vào tuổi trẻ, đưa họ đến với cách mạng, Hồ Chí Minh đã tiến hành tổ
chức, giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ để họ phát huy vai trò của mình,
góp sức vào thắng lợi chung của sự nghiệp cách mạng; đó là thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên (6-1925) mà nòng cốt là Cộng sản đoàn; ra báo Thanh niên;
mở lớp huấn luyện chính trị, đào tạo nhiều thanh niên Việt Nam yêu nước
trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng và của phong trào cách mạng cả
nước. Người cũng gửi thư cho Ủy ban Trung ương thiếu nhi Liên Xô và đại
diện đoàn Thanh niên cộng sản Pháp tại Quốc tế Thanh niên cộng sản
(7-1926) đề nghị giúp đỡ, để gửi một số thiếu niên Việt Nam do Người
nuôi ở Quảng Châu sang Liên Xô học tập, “để trở thành những chiến sĩ
Lêninnít tí hon chân chính”, làm hạt nhân cho Đoàn Thanh niên cộng sản
sau này. Đặc biệt, sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, vấn đề thanh
niên, bồi dưỡng lực lượng thanh niên đã được đặc biệt quan tâm khi thông
qua Án nghị quyết của Đảng Cộng sản Đông Dương (1931) về việc tổ chức
Đoàn Thanh niên Cộng sản theo đề nghị của Hồ Chí Minh...
Tiếp
đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, sự
nhiệt tình, gan dạ và những tấm gương hy sinh dũng cảm của tuổi trẻ nước
nhà (thông qua Đoàn Thanh niên cứu quốc, Đội Thiếu nhi cứu quốc, Đội Nhi đồng cứu quốc)
đã góp phần không nhỏ vào thành công của cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám
năm 1945, sáng lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một trang sử
mới, một kỷ nguyên mới đã mở ra khi nước nhà giành được độc lập và cùng
với đó là một tiền đồ rực rỡ gắn liền với những nhiệm vụ nặng nề của thế
hệ trẻ. Khi ấy, tràn đầy niềm tin tưởng, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa Hồ Chí Minh đã không chỉ khích lệ học sinh cả nước nhân ngày
khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập: “Nước nhà mong chờ ở các
em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc
Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm
châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các
em”(3) mà còn khẳng định thế hệ trẻ, trước hết là thanh niên chính là
đội dự bị, lực lượng kế cận hùng hậu của cách mạng, những người chủ
tương lai của nước nhà.
Theo
Người, vận mệnh của quốc gia, dân tộc thịnh hay suy, yếu hay mạnh một
phần lớn là do thanh niên - những người có trách nhiệm thực hiện sứ mệnh
lịch sử vẻ vang mà các thế hệ cha anh đã chuyển giao vào tay mình. Do
đó, nhất định thanh niên phải trở thành một lực lượng to lớn, vững chắc;
phải là những người không chỉ gánh vác mà phải còn vượt lên những gì
thế hệ trước mong muốn nhưng chưa thực hiện được do những hạn chế, những
điều kiện lịch sử quy định…
Để
hoàn thành sứ mệnh đó, muốn trở thành những con người đủ đức, đủ tài,
có thể gánh vác được những trọng trách mà cách mạng giao phó và làm chủ
tương lai một cách xứng đáng, mỗi người ngay từ khi còn trẻ đã luôn phải
tự giác rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải tích cực làm
việc để chuẩn bị cho tương lai. Đó là, phải ra sức học tập trong nhà
trường, ở gia đình và ngoài xã hội; học tập qua sách vở và trau dồi tri
thức từ chính thực tiễn cuộc sống và khắc phục những nhược điểm: nóng
vội, thiếu thực tế, hình thức, chủ quan…; phải cố gắng học tập chính
trị, văn hóa, nghề nghiệp theo phương châm học “để phụng sự Tổ quốc,
phụng sự nhân dân, làm cho dân giàu, nước mạnh, tức là để làm trọn nhiệm
vụ người chủ của nước nhà”(5). Đặc biệt, đoàn viên, thanh niên, học
sinh, sinh viên phải xung phong trong mọi công tác, đi trước, làm trước,
phải có tinh thần sẵn sàng dấn thân “đâu Đảng cần thì thanh niên có,
việc gì khó thì thanh niên làm”; “phải rèn luyện thân thể cho khỏe mạnh,
khỏe mạnh thì mới đủ sức để tham gia một cách dẻo dai, bền bỉ những
công việc ích nước lợi dân”, phải đoàn kết chặt chẽ, kiên trì phấn đấu,
vượt mọi khó khăn, thi đua học tập và lao động sản xuất…, để góp sức vào
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc như chỉ dẫn của Người tại Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đoàn (1956).
Thấm
nhuần và thực hiện những chỉ dẫn của Người, lớp lớp thế hệ trẻ Việt Nam
đã nỗ lực học tập, lao động, phấn đấu xứng đáng với niềm tin yêu, sự
khen ngợi và kỳ vọng của cha anh. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng
minh rằng, thế hệ trẻ Việt Nam thực sự là lực lượng xung kích trong sự
nghiệp cách mạng; là rường cột, đội hậu bị xứng đáng với sự tin cậy của
Đảng, Nhà nước và nhân dân. Thế hệ trẻ Việt Nam - thế hệ nọ nối tiếp thế
hệ kia, tre già măng mọc trưởng thành từ những Đội Cứu quốc, Tổng
hội sinh viên, Hội truyền bá quốc ngữ, Việt Nam tuyên truyền giải phóng
quân, Đoàn quân Nam tiến đến phong trào “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Phụ
nữ ba đảm đang”, “Năm xung phong”,v.v.. đã góp sức mình vào chiến
thắng chung của dân tộc trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm để
bảo vệ độc lập, chủ quyền dân tộc, thống nhất Tổ quốc, kiên định mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
TIẾP TỤC BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ KẾ CẬN THEO DI CHÚC
Tiếp
bước cha anh, thế hệ trẻ nước nhà đã và đang tích cực “xây dựng lại đất
nước ta to đẹp hơn, đàng hoàng hơn” như mong ước Hồ Chí Minh đã dặn lại
trong Di chúc. Những tấm gương, điển hình tiên tiến, xung
kích, đi đầu trong chiến đấu, lao động, học tập và công tác, nhất là
trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế đã tiếp tục khẳng định vị
thế và vai trò quan trọng của thế hệ trẻ. Trên cơ sở quán triệt quan
điểm “xây dựng Đoàn là xây dựng Đảng trước một bước”, các tổ chức cơ sở
Đoàn đã phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên,
sinh viên trong thi đua thực hiện các nghị quyết của Đảng, hoàn thành
xuất sắc nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Thông qua
đó, tạo môi trường thuận lợi để thế hệ trẻ trải nghiệm, tự rèn luyện
mình, trưởng thành, phấn đấu, bổ sung lực lượng trẻ cho Ðảng, kế tục sự
nghiệp cách mạng vẻ vang của Ðảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn.
Nỗ lực học tập, lao động để trau dồi, nâng cao tri thức, chuyên môn,
nghiệp vụ, kỹ năng sống và làm việc trong bối cảnh toàn cầu hóa; tích
cực tham gia các hoạt động xã hội, các chương trình hành động: “Lập
thân, lập nghiệp, xây dựng đất nước phồn vinh”, “Bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn
trật tự, an ninh”, “Nâng cao dân trí, bồi dưỡng tài năng trẻ, phát
triển văn hóa, thể thao”, “Công tác xã hội, bảo vệ môi trường”, “Thắp
sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam”, “Tuổi trẻ Việt Nam - Câu chuyện hòa
bình”, “Đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”…
trong 10 năm (2008- 2018), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã giới
thiệu cho Đảng 2.184.913 đoàn viên ưu tú; trong đó, có 1.207.210 đoàn
viên ưu tú được kết nạp Đảng, chiếm 55,25% tổng số đoàn viên ưu tú được
giới thiệu. Đặc biệt, nhiệm kỳ 2015-2020, toàn Đoàn đã có 11.380 cán bộ
đoàn trúng cử vào cấp ủy đảng các cấp; 9.888 cán bộ đoàn trúng cử đại
biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ
2016-2021.
Tuy
nhiên, do ảnh hưởng từ những mặt trái của nền kinh tế thị trường, do
thiếu bản lĩnh và không nghiêm túc trong rèn luyện, phấn đấu, một bộ
phận thanh niên đã phai nhạt lý tưởng, sống buông thả, lười học tập và
tu dưỡng đạo đức, thậm chí có người đã vi phạm pháp luật,v.v.. Thực
trạng này, một mặt ảnh hưởng đến tương lai của chính họ, gây cản trở sự
phát triển lành mạnh của xã hội, bền vững của đất nước; mặt khác dễ bị
các thế lực thù địch khai thác, lợi dụng để tiến hành chiến lược “diễn
biến hòa bình”, hòng chống phá và ngăn chặn sự phát triển của cách mạng
Việt Nam. Hơn bao giờ hết, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân càng phải
thấm nhuần lời căn dặn đầy tâm huyết của Người trong Di chúc: “Đoàn viên
và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong,
không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo
đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã
hội chủ nghĩa vừa “hồng” vừa “chuyên””(6).
Thực
hiện di huấn của Người và để thực hiện tốt chiến lược “trồng người”,
nhằm bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau đạt hiệu quả; đảm bảo xây
dựng đội ngũ kế cận tài đức, hoàn thành tốt trọng trách mà Tổ quốc và
nhân dân giao phó, trong thời gian tới, các cấp ủy, chính quyền, ban,
ngành chức năng từ Trung ương đến địa phương cần tập trung thực hiện
những nhiệm vụ, giải pháp sau:
Một là,
quán triệt sâu sắc chủ trương của Đảng, Nhà nước về vị trí, vai trò của
thế hệ trẻ, về “đổi mới nội dung, phương thức chính trị, tư tưởng,
truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức lối
sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và
pháp luật cho thế hệ trẻ… Phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”(7) theo Nghị quyết Đại hội XII của
Đảng và Chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng,
đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030”.
Đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - Đoàn Thanh
niên - xã hội trong đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ toàn diện về mọi mặt;
trong đó, chú trọng nguyên tắc đào tạo gắn với bồi dưỡng, tin tưởng giao
việc, tạo điều kiện để tuổi trẻ được trải nghiệm, phấn đấu và trưởng
thành; xây dựng nguồn cán bộ trẻ, đảm bảo quy hoạch cho trước mắt và lâu
dài, “phải khéo léo kết hợp cán bộ già với cán bộ trẻ”, “không nên coi
thường cán bộ trẻ” như Hồ Chí Minh đã căn dặn.
Hai là,
mỗi cơ quan, đơn vị trong từng kế hoạch, chương trình hành động phải
gắn bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, tri thức
lý luận với rèn luyện đạo đức cách mạng, thực hiện cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư. Đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh nói chung, theo chủ đề hằng năm nói riêng thành
nhu cầu tự thân của mỗi người, mỗi tổ chức cơ sở Đoàn gắn với thực hiện
nhiệm vụ chính trị, với phòng chống suy thoái về đạo đức, lối sống, “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, góp phần xây dựng Đoàn, xây
dựng Đảng trong sạch, vững mạnh... Tích cực đấu tranh phòng, chống chủ
nghĩa cá nhân, phê phán những thói hư, tật xấu, lối sống vị kỷ và cổ vũ
lối sống trong sạch, có chí tiến thủ, tinh thần đoàn kết, thường xuyên
tiến hành tự phê bình và phê bình để giúp nhau cùng tiến bộ, để tuổi trẻ
vững tin thực hiện ước mơ, hoài bão của mình, kiên định mục tiêu cách
mạng.
Ba là,
chú trọng học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tế trong đào
tạo, bồi dưỡng văn hóa, khoa học - kỹ thuật, công nghệ, quân sự, ngoại
ngữ, v.v.. và thường xuyên bồi dưỡng thể chất, rèn luyện thân thể cho
thế hệ trẻ, để “mỗi một người dân mạnh khỏe, tức là cả nước mạnh khỏe”.
Cụ thể, theo Hồ Chí Minh, ở cấp “- Đại học thì cần kết hợp lý luận khoa
học với thực hành, ra sức học tập lý luận và khoa học tiên tiến của các
nước bạn, kết hợp với thực tiễn của nước ta, để thiết thực giúp ích cho
công cuộc xây dựng nước nhà. - Trung học thì cần đảm bảo cho học trò
những tri thức phổ thông chắc chắn, thiết thực, thích hợp với nhu cầu và
tiền đồ xây dựng nước nhà, bỏ những phần nào không cần thiết cho đời
sống thực tế. - Tiểu học thì cần giáo dục các cháu thiếu nhi: yêu Tổ
quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, trọng của công”(8).
Bốn
là, gắn bồi dưỡng thế hệ trẻ với các phong trào thực tiễn, nhất là tiếp
tục triển khai hiệu quả ba phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”
trong từng nhóm đối tượng và duy trì các phong trào đặc thù. Từ đó, xây
dựng, nhân rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo của các gương điển
hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong cha mẹ, thầy cô, nhân
dân và trong chính thế hệ trẻ để “làm gương mẫu cho các em trước mọi
việc”. Đồng thời, bản thân mỗi người trẻ cũng phải tự học tập, tự tu
dưỡng, phấn đấu ở mọi nơi, mọi lúc và suốt đời, để xây dựng tương lai
cho chính mình và đi tiên phong trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc giàu mạnh, bền vững.
Có
quá trình chuẩn bị, bồi dưỡng thường xuyên về đức và tài cho thế hệ
trẻ; có sự chuẩn bị chu đáo, thận trọng, chuyển tiếp liên tục và vững
vàng giữa các thế hệ cán bộ như Hồ Chí Minh đã căn dặn, đất nước Việt
Nam sẽ có đủ sức mạnh nội lực, trí tuệ, đạo đức để tự tin, kiên định,
vững vàng trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững./.
TS. VĂN THỊ THANH MAI
PHẠM VĂN DƯƠNG
------------------------------------
(1), (6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật, xuất bản lần thứ 3, H, 2011, t.15, tr. 612,612.
(2), (3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.194, 35.
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.13, tr.298.
(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.9, tr.179.
(7) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương, H, 2016, tr.162.
(8) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.10, tr.186.