Đồng chí Hoàng Văn Thụ sinh ngày 04/11/1909 trong một gia đình dân tộc Tày ở xã Nhân Lý. Huyện Văn Uyên ( nay là xã Hoàng Văn Thụ, huyện Văn Lãng) tỉnh Lạng Sơn.
Đồng chí là người con thứ ba trong gia đình có 4 người con. Lúc còn nhỏ đồng chí có tên là Hoàng Hảo Do, lớn lên đi học lấy tên là Hoàng Văn Thụ.
Đồng chí là một học sinh thông minh, chăm chỉ, quý trọng thầy giáo và giúp đỡ bạn bè nên luôn được mọi người quý mến. Năm 1923, đồng chí học tại trường Tiểu học Pháp – Việt, Lạng sơn cùng với hai người bạn thân là Hoàng Đình Giong và Lương Văn Chi mà sau này cùng sáng lập nhóm thanh niên yêu nước đầu tiên ở Lạng sơn. Năm 1928, đồng chí được kết nạp vào Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội. Năm 1929 đồng chí sang Trung Quốc làm việc ở xưởng cơ khí Nam Hưng ( Quảng Tây) và tham gia tổ chức chi bộ Đông dương Cộng sản Đảng, sau này phát triển thành Tỉnh ủy lâm thời Cao bằng-Lạng sơn. Từ năm 1930, đồng chí trở về nước hoạt động, đào tạo cán bộ, xây dựng phong trào quần chúng cách mạng khu vực Lạng sơn-Cao bằng. Tại Hội nghị Trung ương mở rộng ngày 08/9/1939, đồng chí được cử làm Bí thư Xứ ủy Bắc kỳ. Phong trào cách mạng lan rộng. Thực dân Pháp và tay sai điên cuồng khủng bố, đàn áp dã man. Tháng 11/1940, tại Hội nghị Trung ương lần thứ 7, đồng chí được cử vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng. Tháng 12/1940, đồng chí được cử đi gặp lãnh tụ Nguyễn Aí Quốc và chuẩn bị tổ chức Hội nghị Trung ương lần thứ 8 vào tháng 5/1941. Tại hội nghị này đồng chí tiếp tục được cử vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng, phụ trách công tác mặt trận và binh vận của Đảng.
Ngày 25/8/1943, đồng chí bị mật thám Pháp vây bắt tại ngõ Năm Diệm, khu Tám mái, Hà nội. Kẻ thù đã dùng mọi thủ đoạn đối với đồng chí từ mua chuộc, dụ dỗ đến tra tấn bằng những cực hình tàn khốc song đồng chí vẫn đứng vững trên tư thế của một người chiến thắng không hề khuất phục. Ngày 27/12/1943, thực dân Pháp đã mở phiên tòa đại hình tại Hà nội tuyên án tử hình đối với đồng chí. Trước kẻ thù, đồng chí đã tuyên bố những lời đanh thép “Trong cuộc đấu tranh sinh tử giữa chúng tôi, những người mất nước và các ông, những kẻ cướp nước, sự hy sinh của những người như tôi là lẽ dĩ nhiên, chỉ biết rằng chúng tôi sẽ thắng”.
Ngày 24/5/1944, kẻ thù đã sát hại đồng chí tại trường bắn Tương Mai, Hà nội. Trước lúc hy sinh, đồng chí còn hô vang những lời bất tử: “Cách mạng Việt Nam thành công muôn năm”, “Đảng Cộng sản Đông dương muôn năm”
Hiện nay, đồng chí Hoàng Văn Thụ yên nghỉ tại nghĩa trang Mai Dịch, Hà nội nhưng tại Tương Mai, nơi đồng chí hy sinh vẫn có một nấm mộ và tượng đài của đồng chí trong tư thế hiên ngang trước quân thù, hy sinh oanh liệt vì độc lập, tự do của Tổ quốc.