Bộ
Công an đang dự thảo Báo cáo đánh giá tác động của chính sách trong dự
án Luật Cư trú (sửa đổi) để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân về lựa chọn
quản lý dân cư bằng hộ khẩu hoặc qua mã số định danh cá nhân.
Ảnh minh họa
Trong
dự thảo, Bộ Công an đưa ra hai phương án quản lý dân cư: 1.Giữ nguyên
hình thức quản lý hộ khẩu như hiện nay; 2. Bãi bỏ hình thức quản lý dân
cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy mà thay thế bằng hình thức quản lý
theo số định danh cá nhân cập nhật từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Với
phương án 1, Bộ Công an sẽ không phải sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản
quy phạm pháp luật hiện hành quy định về thủ tục hành chính có liên
quan tới giấy tờ công dân. Nhà nước không phải bảo đảm kinh phí để sửa
đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật này.
Tuy
nhiên, người dân vẫn phải mất thời gian, công sức, chi phí liên quan
tới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khi tham gia các giao dịch hoặc thực hiện các
thủ tục hành chính có yêu cầu phải xuất trình. Nhà nước vẫn phải duy
trì các bộ phận quản lý chuyên trách ở nhiều cấp để thực hiện các công
đoạn quản lý sổ hộ khẩu, sổ tạm trú như lập tờ khai, thống kê, lập biểu
mẫu...
Nhiều tác động tích cực của quản lý bằng mã số định danh
Đối
với phương án 2: Thực hiện quản lý dân cư thông qua số định danh cá
nhân cập nhật từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để thay thế hình thức
quản lý bằng sổ hộ khẩu và sổ tạm trú. Nếu giải pháp này được lựa chọn
sẽ có những tác động tích cực như sau:
Sử
dụng mã số định danh cá nhân để quản lý dân cư thông qua việc cập nhật,
kết nối từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ mang lại những lợi ích
thiết thực trong việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm giấy tờ công
dân, giảm những chi phí mà hiện nay người dân, doanh nghiệp đang phải
chi trả.
Hiện
nay, công dân khi đi giao dịch phải mang theo rất nhiều loại giấy tờ
như Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu, Giấy chứng nhận kết hôn, Giấy chứng
nhận đăng ký quyền sử dụng đất, bằng lái xe…, thậm chí học sinh khi đi
học phải có giấy khai sinh. Tuy nhiên, khi cơ sở dữ liệu quốc gia về cư
dân được hoàn thành, công dân không cần mang theo các loại giấy tờ nêu
trên, không phải công chứng, chứng thực các loại giấy tờ này, mà chỉ
mang theo thẻ Căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân
cho cơ quan chức năng để thực hiện thủ tục hành chính bảo đảm nhanh
chóng, chính xác, hiệu quả.
Theo
kết quả hệ thống hóa các thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ
sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư, hiện nay có khoảng 2.705 thủ
tục hành chính có yêu cầu các thông tin cơ bản về công dân; trong 5.400
thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của các bộ, ngành, có khoảng
1.273 thủ tục hành chính yêu cầu khai thông tin, xuất trình bản chính
hoặc nộp bản sao có chứng thực giấy tờ công dân; có khoảng 70 thủ tục
hành chính yêu cầu xuất trình Giấy khai sinh hoặc bản sao Giấy khai
sinh; khoảng 18 thủ tục hành chính yêu cầu Giấy chứng nhận kết hôn hoặc
bản sao Giấy chứng nhận kết hôn …Như vậy, nếu quản lý dân cư bằng số
định danh cá nhân và khai thác thông tin cá nhân trong Cơ sở dữ liệu
quốc gia về dân cư thay cho việc xuất trình các loại giấy tờ như hiện
nay sẽ cắt giảm được các thủ tục hành chính, giấy tờ và giảm được những
chi phí mà người dân, doanh nghiệp đang phải chi trả trong quá trình
thực hiện thủ tục hành chính.
Theo
tính toán sơ bộ, khi ứng dụng công nghệ thông tin (cập nhật thông tin
cá nhân từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư) vào giải quyết thủ tục hành
chính sẽ giúp giảm chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính cho người
dân ước tính khoảng 1.600 tỷ đồng/năm từ việc không phải khai nhiều lần
các thông tin cơ bản của mình, không phải thực hiện việc sao, chụp hoặc
thực hiện thủ tục hành chính chứng thực bản sao từ bản chính giấy tờ
công dân như trước đây, tạo thuận lợi cho gần 90 triệu người dân khi
thực hiện thủ tục hành chính tại các cấp chính quyền.
Sử
dụng số định danh cá nhân vào quản lý dân cư sẽ là nền tảng để phát
triển và sử dụng thẻ công dân điện tử (hoặc phương tiện điện tử), mở
rộng các ứng dụng để tích hợp thông tin của nhiều ngành trên một thẻ
(hoặc phương tiện điện tử). Thông tin cá nhân trong Cơ sở dữ liệu chuyên
ngành được cập nhật từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ làm tăng khả
năng khai thác, cập nhật thông tin về dân cư, hạn chế tối đa trùng lặp
thông tin, giảm chi phí đầu tư ngân sách nhà nước đối với hạ tầng công
nghệ thông tin của các cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Có
thể lấy ví dụ trong công tác quản lý về bảo hiểm xã hội, hiện nay, Bảo
hiểm xã hội Việt Nam đang quản lý thông tin của khoảng 72% dân số cả
nước, nếu hoàn thiện việc triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về
dân cư và thực hiện quản lý dân cư bằng số định danh cá nhân thì sẽ giảm
chi phí trong quản lý về bảo hiểm xã hội; theo đó, mỗi năm có khoảng 1
triệu trẻ em sinh ra, cơ quan bảo hiểm xã hội phải chi trả khoảng 10 tỷ
đồng để cấp thẻ bảo hiểm y tế. Nếu có số định danh cá nhân thì bảo hiểm
xã hội lấy số đó làm căn cứ để cấp luôn. Hiện nay, việc nhập dữ liệu mới
phải trả 10.000 đồng/tờ khai. Nếu 30 triệu người phải cấp mới thì sẽ
tiêu tốn khoảng 300 tỷ đồng, gây lãng phí rất lớn.
Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.
Theo baochinhphu.vn