Cùng hai thôn trong một xã, nhưng phát triển kinh tế về nuôi thủy sản có sự khác biệt nhau, nếu thôn Bình Lập chuyên nuôi một đối tượng duy nhất là tôm hùm lồng; ngược lại thôn Nước Ngọt thì nuôi tôm thẻ chân trắng, ốc hương; gần đây người dân lại chọn thêm một đối tượng nuôi mới là hàu, vẹm biển.
Ông Bùi Thanh Nhì, một người dân của thôn Nước Ngọt, xã Cam Lập chia sẻ:
“Nhiều năm, tôi nuôi tôm thẻ có lúc được lúc thất; qua tìm hiểu, gặp gỡ một số bạn bè ở ngoài phường Cam Phúc Nam, thành phố Cam Ranh nuôi hàu và vẹm biển. Với số vốn bỏ ra ban đầu tuy nhiều, nhưng rồi nếu như mình tu sửa bè có thể sử dụng 3 đến 4 năm. Và việc nuôi hàu, vẹm biển dễ chăm sóc, ít tốn công lao động, với lại có lợi thế là khỏi phải mua thức ăn hàng ngày vì hàu, vẹm biển chỉ sống bằng nguồn tảo tự nhiên, mà vùng biển ở tại thôn Nước Ngọt có số lượng tảo rất nhiều.
Hiện tại chưa biết kết quả đạt được đến mức độ thế nào, nhưng một số bà con ở trong làng đến hỏi thăm cách làm bè để nuôi hàu, tôi sẵn sàng hướng dẫn, giúp đỡ với mong muốn, có thể nhiều người cùng có thêm thu nhập ổn định kinh tế gia đình, phù hợp với điều kiện thiên nhiên ưu đãi”.
Ông Nhì cùng một số bà con trong thôn bắt đầu làm bè từ tháng 8 năm ngoái, ngay sau khi kết thúc mùa mưa bão là di chuyển ra vùng biển để thả nuôi.
Bè nuôi làm theo hình vuông, mỗi cạnh dài 8 mét, vật liệu bằng cây tre, kết nối với 13 thùng phi nhựa loại 200 lít, xếp thành 3 hàng, hàng giữa sử dụng 5 phi để tăng chịu lực ở tâm bè. Mỗi bè treo từ 1600-1800 dây, đuôi của mỗi dây được cột kèm theo một viên xi-măng hình ống, chiều cao và đường kính tương đương 6cm, nhằm tạo cho các dây có chiều đứng song song nhau, tránh sóng gió làm cuộn lại; chiều đứng của dây phụ thuộc vào độ nước sâu, cạn tại vị trí nuôi, cũng như sự chịu tải của bè. Theo dự đoán của một số người dân, đến thời điểm này có khoảng 500 bè đã đưa vào nuôi.
Là người làm kinh tế bằng nhiều hình thức, trong đó có nghề khai thác thủy sản ven bờ bằng lưới đánh cá, nhá bắt ghẹ; nhưng gần 7 tháng qua ông Nguyễn Nhật Phương, thôn Nước Ngọt, xã Cam Lập đã tạm dừng nghề biển để chuyển sang làm công, bằng cách cột bè cho những ai trong thôn có nhu cầu, ông Phương chia sẻ:
“Nói chung hôm giờ đi biển nó không ổn định bữa có, bữa không; gió máy, lụt bão nữa. Nghề đây, anh em tập trung làm kiếm ngày công bốn, năm trăm (4, 5 trăm nghìn đồng - NV) cũng được ổn định. Nói chung làm khỏe hơn công chuyện khác, một tháng 27 ngày, ít có nghỉ, làm nhẹ mà!”.
Nhiều nhuyễn thể đu bám vào dây bè nhưng chủ yếu là hàu, vẹm, ngoài ra còn có sò điệp, sau 3 tháng nuôi có thể cho bà con thu hoạch. Hiện tại một số bè nuôi đã có sản phẩm để bán. Người đến thu mua ngay tại bè; hàu và vẹm cùng giá như nhau, từ 7 đến 8.000đ/kg.
Khoảng 10 năm trước đây, người dân khai thác con hàu, vẹm với chỉ mục đích dùng làm thức ăn phục vụ con người, nhưng khi nhân dân trong xã phát triển nuôi tôm hùm lồng, thì chúng cùng với cua, ghẹ, ốc, sò, v.v… nơi đây bị tận dụng khai thác từ lớn đến bé.
Nay bà con đưa vào nuôi loại đối tượng này mục đích chính là để làm thức ăn cho tôm hùm, vì có thời gian nuôi ngắn, còn đến mùa mưa lũ thì tìm cách bảo quản lồng để dùng lại cho vụ nuôi năm sau. Tuy giá thành đầu tư ban đầu cao, tổng giá trị một bè với kích cỡ nêu trên, người nuôi phải bỏ ra số tiền từ 21 đến 22 triệu đồng. Nhưng bù lại hàu, vẹm là vật rất dễ nuôi, dễ quản lý và ít công chăm sóc. Do chúng sống phụ thuộc vào môi trường tự nhiên, nhờ nguồn tảo sẵn có trong nước biển; người nuôi không những phải tốn chi phí thức ăn, mà lại khỏi phải can thiệp bằng thuốc men, hóa chất. Ngoài ra hàu, vẹm còn là loài nhuyễn thể góp phần cải tạo môi trường khu vực nuôi.
Cho biết về lý do hội viên nông dân địa phương chọn mô hình nuôi mới này, ông Nguyễn Văn Ất - Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Lập nói:
“Do nguồn thức ăn cung cấp cho tôm hùm ngày càng khan hiếm và không tươi, sống; nên một số hộ gia đình chọn đối tượng nêu trên cung cấp cho tôm hùm, nhằm góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình đạt hiệu quả. Tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại địa phương.
Khu vực nước thủy triều nơi đây trung bình khoảng 3,5 mét, có nhiều rạng san hô, nên hội viên nông dân chọn đối tượng này là thích hợp, và đây cũng là mô hình mới tại địa phương”.
Với nhiều ưu điểm, nghề nuôi hàu, vẹm tại thôn Nước Ngọt, xã Cam Lập đang mở thêm một mô hình, triển vọng mới, gắn phát triển kinh tế với việc góp phần bảo vệ môi trường sinh thái biển. Giúp tăng thêm thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn để địa phương duy trì, ổn định đạt Tiêu chí 10, Bộ tiêu chí quốc gia về Nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, theo Qyết định 1980 của Thủ tướng Chính phủ.
Chưa ai có thể xác định mức độ lợi nhuận như thế nào trong tương lai, song hiện nay tại thôn Nước Ngọt, đang có phong trào người người cùng rủ nhau làm bè nuôi hàu, vẹm./.
Bài và ảnh: Hồng Dương