Thủ
tướng Chính phủ giao Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các Bộ, ngành,
địa phương xây dựng Nghị định quy định về kinh doanh và điều kiện kinh
doanh vận tải bằng xe ô tô (thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP) trên
tinh thần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, điều hành
giao thông vận tải đối với tất cả các loại hình kinh doanh vận tải, tạo
khung khổ pháp lý chặt chẽ, bình đẳng giữa các doanh nghiệp.
Trả lời chất vấn của
Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau liên
quan đến việc quản lý và phát triển taxi công nghệ, Thủ tướng Chính phủ
cho biết, ngay khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 được đề cập (năm
2011), việc ứng dụng khoa học công nghệ đã và đang được các nước trên
thế giới đẩy mạnh triển khai. Ở nước ta, việc ứng dụng khoa học công
nghệ trong quản lý, điều hành được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ
đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai nhằm nâng cao năng suất lao
động, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển doanh nghiệp,
nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đáp
ứng tốt nhất nhu cầu của nhân dân.
Đối
với ngành giao thông vận tải, trong những năm gần đây, Thủ tướng Chính
phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải khẩn trương xây dựng cơ chế, chính
sách tạo điều kiện khuyến khích các mô hình đổi mới sáng tạo, nhất là
các mô hình ứng dụng công nghệ thông tin, kinh tế chia sẻ, mà điển hình
là hoạt động của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hỗ trợ kết nối hoạt
động kinh doanh vận tải theo hợp đồng (như Grab, Go Viet…) mà Đại biểu
Quốc hội đề cập như trên.
Song,
do đây là các mô hình kinh doanh mới, chưa được điều chỉnh trong các
văn bản quy phạm pháp luật hiện hành; theo đề nghị của Bộ Giao thông vận
tải, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép triển khai thí điểm ứng dụng khoa
học công nghệ trong kết nối vận tải hành khách theo hợp đồng tại 05 địa
phương (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Khánh Hòa, Đà Nẵng)
nhằm tổng kết, đánh giá, xây dựng chính sách quản lý phù hợp. Qua thời
gian thí điểm tại 05 địa phương nêu trên, bước đầu đã đem lại kết quả
tích cực, thuận tiện cho người dân, tạo công ăn việc làm cho nhiều lái
xe, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh vận tải hành khách lành mạnh
hơn. Việc thí điểm cũng đã cho thấy, chúng ta đã chủ động và hoàn toàn
có thể phát triển bằng chính nội lực của các đơn vị vận tải cũng như các
đơn vị cung cấp dịch vụ kết nối vận tải trong nước. Vì vậy, Đại biểu có
thể yên tâm và tin tưởng rằng, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong
lĩnh vực vận tải đang được thực hiện tốt, bảo đảm sự ổn định nhằm sử
dụng hiệu quả các nguồn lực, phát huy nội lực và làm chủ công nghệ, trên
cơ sở bình đẳng, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh (không lệ thuộc vào
các đối tác nước ngoài).
Tuy
nhiên, với thực tiễn đang diễn ra, việc phát triển của loại hình kinh
doanh vận tải khách theo hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử cũng phần
nào làm ảnh hưởng đến loại hình kinh doanh vận tải khách bằng taxi
truyền thống; đây là quy luật tất yếu nhưng mang tính tích cực, hướng
đến đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi lại của nhân dân với chi phí phù hợp hơn,
đảm bảo thuận tiện, an toàn, chất lượng dịch vụ của cả xe taxi và xe
hợp đồng được nâng cao; việc chuyển đổi sang ứng dụng quản lý và điều
hành hoạt động vận tải đối với các doanh nghiệp đã được chú trọng hơn;
công tác quản lý nhà nước trong vận tải, lĩnh vực quản lý, thu thuế được
quan tâm và thực hiện sát sao hơn…
Như
vậy, mỗi việc thí điểm đều có những tác động tích cực hoặc hạn chế.
Trong việc này, ngoài những kết quả tích cực đã nêu trên thì chúng ta
cũng cần nhìn nhận hạn chế để sớm điều chỉnh như: Phải có sự phối hợp
sát sao và trách nhiệm hơn của các cơ quan từ trung ương đến địa phương;
việc tổ chức giao thông cần phù hợp hơn, quản lý chặt chẽ hơn nữa các
ứng dụng mới; cần nhanh chóng bổ sung, hướng dẫn, điều chỉnh phù hợp các
quy định trong quản lý hoạt động vận tải, quản lý công nghệ, thuế…
Vì
vậy, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu kinh
nghiệm của các nước; phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng
Nghị định quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe
ô tô (thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP) trên tinh thần đẩy mạnh ứng
dụng khoa học công nghệ trong quản lý, điều hành giao thông vận tải đối
với tất cả các loại hình kinh doanh vận tải, tạo khung khổ pháp lý chặt
chẽ, bình đẳng giữa các doanh nghiệp, hướng đến mục tiêu cao nhất là đáp
ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân và bảo đảm trật tự,
an toàn giao thông.
Về
quan điểm của Chính phủ về định hướng quản lý đối với taxi công nghệ,
Thủ tướng Chính phủ cho biết, việc quản lý xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi hoạt
động kinh doanh vận tải hành khách sử dụng phần mềm để điều hành, kết
nối trực tiếp lái xe và hành khách là nội dung có nhiều ý kiến khác nhau
trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số
86/2014/NĐ-CP. Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo định hướng xây
dựng Nghị định này với một số trọng tâm: (i) Loại bỏ các nội dung quy
định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh không thực sự cần thiết,
không phù hợp với Luật giao thông đường bộ; (ii) Ứng dụng mạnh mẽ khoa
học công nghệ trong quản lý vận tải để thay thế cho phương thức quản lý
truyền thống; (iii) Bỏ quy định bắt buộc phải gắn hộp đèn cố định trên
nóc xe taxi (doanh nghiệp tự quyết định việc gắn hộp đèn trên nóc xe),
thay vào đó dùng phần mềm cùng với phù hiệu, biển hiệu xe và Tem kiểm
định khác biệt để quản lý; (iv) Xây dựng hạ tầng công nghệ nhằm kết nối,
chia sẻ, liên thông toàn bộ dữ liệu giám sát hành trình, hình ảnh, ghi,
lưu trữ lâu dài từ camera trên xe ô tô…
Trên
tinh thần đó, Bộ Giao thông vận tải đã hoàn chỉnh dự thảo Nghị định với
sự thống nhất cao của các Bộ có liên quan; trong đó thể hiện rõ quan
điểm ứng dụng công nghệ trong điều hành xe ô tô kinh doanh vận tải hành
khách dưới 09 chỗ ngồi, kể cả xe taxi (taxi sử dụng đồng hồ tính tiền -
taxi truyền thống; taxi sử dụng phần mềm để tính tiền, kết nối lái xe
với hành khách - taxi công nghệ), xe hợp đồng (sử dụng hợp đồng văn bản
giấy hoặc điện tử), xe du lịch (sử dụng hợp đồng văn bản giấy hoặc điện
tử); tương ứng với mỗi loại hình là các quy định về kinh doanh và điều
kiện kinh doanh phù hợp. Dự thảo Nghị định không có nội dung cản trở đơn
vị kinh doanh vận tải lựa chọn loại hình vận tải; vì vậy, đơn vị kinh
doanh vận tải hoàn toàn có quyền tự do lựa chọn loại hình kinh doanh phù
hợp với điều kiện, thế mạnh của mình theo pháp luật.
Đối
với nội dung chất vấn “Chính phủ có xác định taxi công nghệ là hoạt
động vận tải không?”, Thủ tướng Chính phủ trả lời, theo quy định của
Luật giao thông đường bộ thì loại hình xe taxi là một trong năm loại
hình kinh doanh vận tải hành khách. Như đã phân tích ở ở trên thì taxi
truyền thống hay taxi công nghệ đều là hoạt động kinh doanh vận tải.
Tuy
nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là các đơn vị cung cấp dịch vụ kết nối, cung
cấp dịch vụ nền tảng (tương tự như Grab, Go Viet…) có là hoạt động kinh
doanh vận tải hay không; dự thảo Nghị định lần này đã cụ thể hóa khái
niệm về hoạt động kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi là việc sử
dụng xe ô tô có sức chứa dưới 9 chỗ (bao gồm cả người lái xe) để vận
chuyển hành khách theo lịch trình và hành trình do hành khách yêu cầu;
có sử dụng đồng hồ tính tiền để tính cước chuyến đi hoặc sử dụng phần
mềm để đặt xe, huỷ chuyến, tính cước chuyến đi và kết nối trực tiếp với
hành khách thông qua phương tiện điện tử; đồng thời dự thảo Nghị định
cũng thể hiện rõ trách nhiệm của đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe ô tô
(Điều 34) và trách nhiệm của Đơn vị cung cấp nền tảng trong hoạt động
kinh doanh vận tải (Điều 35). Theo đó, đã phân định rõ trường hợp: (i)
Đơn vị chỉ cung cấp nền tảng trong hoạt động kinh doanh vận tải (không
trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe; không quyết định giá cước vận
tải) phải chấp hành các quy định theo pháp luật về giao dịch điện tử,
các pháp luật khác có liên quan…; (ii) Trường hợp đơn vị cung cấp nền
tảng trong hoạt động kinh doanh vận tải có thực hiện ít nhất một trong
các công đoạn chính của hoạt động vận tải (trực tiếp điều hành phương
tiện, lái xe hoặc quyết định giá cước vận tải) để vận chuyển hành khách,
hàng hóa trên đường bộ nhằm mục đích sinh lợi thì phải thực hiện các
quy định đối với đơn vị kinh doanh vận tải. Các nội dung dự thảo Nghị
định nêu trên là khung pháp lý chung để các doanh nghiệp tự do lựa chọn
hoạt động của mình theo pháp luật.
Dự
thảo Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP đã được Bộ Giao
thông vận tải hoàn chỉnh, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét,
ký ban hành. Đây là khung khổ pháp lý chung, đầy đủ để quản lý các loại
hình kinh doanh vận tải đường bộ bằng xe ô tô, quản lý các đơn vị kinh
doanh vận tải một cách bình đẳng, minh bạch và hướng đến mục tiêu cao
nhất là đáp ứng nhu cầu ngày càng tốt hơn của người dân, giữ gìn trật
tự, an toàn giao thông.
Theo baochinhphu.vn