Thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiều trẻ em tìm đến khu vực sông, hồ nước để tắm. Do không cẩn trọng, không ít trường hợp trẻ em bị trượt chân vào vùng nước sâu dẫn đến đuối nước thương tâm. Để đẩy lùi thực trạng này, cần có sự giám sát chặt chẽ của gia đình và chính quyền địa phương.
Tử vong do đuối nước trẻ em ở Việt Nam đứng thứ 4 khu vực Đông Nam Á và gấp 10 lần các nước có thu nhập cao. Tỷ lệ tử vong do đuối nước ở trẻ em chiếm khoảng 50% các trường hợp tử vong do tai nạn thương tích, trong đó nhóm tuổi chiếm tỷ lệ tử vong cao từ 5-14 tuổi. Tử vong do đuối nước ở trẻ em xảy ra chủ yếu tại cộng đồng chiếm 77,6%, tại gia đình là 22,4% và tại trường học là 1%. Hơn 55 % trẻ em tử vong do đuối nước sống trong các hộ gia đình có điều kiện kinh tế nghèo, tập trung nhiều nhất ở khu vực nông thôn. Trẻ em từ 1 đến 4 tuổi chiếm tỷ lệ tử vong do đuối nước cao nhất. Nhiều trường hợp trẻ tử vong do không có người giám sát. Khu vực nông thôn có nguy cơ bị đuối nước cao gấp 2 lần trẻ em ở khu vực thành thị. Các vụ đuối nước trẻ em xảy ra tập trung vào những tháng hè, đặc biệt là đầu mùa hè khi các em chuẩn bị nghỉ hè. Chỉ khoảng 30% số trẻ em ở lứa tuổi tiểu học và trung học cơ sở hiện nay biết bơi.
Các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân chủ yếu gây đuối nước ở trẻ em là tỉ lệ trẻ biết bơi và có kĩ năng an toàn trong môi trường nước thấp. Ở Việt Nam trẻ từ 0-4 tuổi tỉ suất tử vong cao nhất do trẻ em dưới 5 tuổi không có khả năng tiếp cận với nước một cách an toàn mà phải thông qua người khác. Bên cạnh đó, có nguyên nhân do trẻ thiếu kỹ năng an toàn trong môi trường nước; Thiếu sự giám sát của người lớn hoặc người giám sát không đủ năng lực. Môi trường nước xung quanh trẻ em không an toàn; Thiên tai xảy ra bất ngờ cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đuối nước trẻ em. Công tác quản lý nhà nước về phòng, chống đuối nước ở trẻ em còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao, chưa phát huy được vai trò của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, gia đình trong công tác phòng, chống đuối nước ở trẻ em.
Về hướng dẫn phòng, chống đuối nước cho trẻ em trong dịp hè, ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng: "Cần xây dựng môi trường an toàn cho trẻ. Nơi có nguy cơ xảy ra đuối nước ở sông, hồ... phải có những biển báo. Bên cạnh đó, môi trường xung quanh gia đình cũng cần được rào chắn an toàn".
Cục trưởng Cục Trẻ em cho rằng, dạy kỹ năng và dạy bơi cho trẻ em hết sức cần thiết. Bên cạnh việc học bơi, các em cũng cần được huấn luyện kỹ năng xử lý tình huống; Cách nhận biết về môi trường nước và các nguyên tắc đảm bảo an toàn trong môi trường nước; Đảm bảo an toàn và phòng, chống đuối nước khi tham gia giao thông đường thủy; Đảm bảo an toàn phòng, chống đuối nước trong mùa mưa, bão, lũ; Các nguyên tắc cơ bản khi chơi dưới nước và xung quanh môi trường nước; Các kỹ năng tự cứu khi đang bơi gặp nguy hiểm: Xử lý khi bị chuột rút; Thoát hiểm khi bị dòng chảy cuốn trôi ra xa bờ; Thoát hiểm khi bơi trên dòng xoáy; Đảm bảo an toàn và phòng, chống đuối nước trẻ em tại gia đình và cộng đồng; Kỹ năng cứu đuối trên cạn; Thực hành tại bể bơi nội dung cứu đuối: Kỹ năng cứ hộ trên bờ, kỹ năng tự cứu, kỹ năng sơ cấp cứu.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Cục Trẻ em là đơn vị có trách nhiệm chủ trì về phòng chống thương tích ở trẻ em trong đó có đuối nước đã hướng dẫn, chỉ đạo cấp chính quyền địa phương và các đoàn thể phải tăng cường giám sát. "Ví dụ trong gia đình, cha mẹ phải nhắc nhở các em không được tắm sông, hồ. Bên cạnh đó, nhà trường phải thường xuyên nhắc nhở về nguy cơ và biện pháp bảo vệ an toàn cho trẻ trong những tiết học có liên quan"-ông Đặng Hoa Nam nói.
Hiện nay, Cục Trẻ em đề nghị một số địa bàn phải có tờ rơi, tờ gấp về phòng chống đuối nước đến tay các em. Từ đó, các em luôn mang bên mình và coi như một lời nhắc nhở trẻ em thường xuyên.
Ông cho rằng, gia đình phải thường xuyên giám sát các em. Đặc biệt khoảng thời gian buổi trưa, buổi chiều sau khi tan học, phụ huynh cần nắm được con em mình đi đâu, làm gì; vì theo nghiên cứu, thời gian trẻ em thường xuyên xảy ra đuối nước rơi vào khung giờ trên.
Cục trưởng Cục Trẻ em đề nghị, cộng đồng cũng có những giám sát với đối tượng này. Với những vùng ven sông, suối... nơi hay có trẻ em tắm, chính quyền địa phương và các đoàn thể phải có những biển báo và phân công người thường xuyên đi tuần để nhắc nhở các em.
"Các địa phương biết hết khu vực nào trẻ em hay tắm, vấn đề ở đây là cơ quan chức năng cần thường xuyên giám sát, nhắc nhở các em. Vai trò chính quyền vô cùng quan trọng trong quá trình giám sát, đảm bảo an toàn cho trẻ dịp hè" - ông cho biết./.
Nguyễn Thị Oanh