Bước sang năm 2020, hàng loạt Luật mới có hiệu lực, tác động đến nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội...
Nhiều Luật mới sẽ có hiệu lực từ năm 2020
Khắc phục vướng mắc “có vốn trước hay có dự án trước”
Có hiệu lực từ ngày 1-1-2020, Luật Đầu tư công năm 2019 có một số điểm mới, cụ thể như sau:
Thứ
nhất là, thống nhất về nguồn vốn đầu tư công (nguồn vốn ngân sách nhà
nước và nguồn thu hợp pháp của các cơ quan tổ chức dành cho đầu tư).
Thứ
hai, đẩy mạnh phân cấp trong việc xem xét quyết định các phê duyệt chủ
trương đầu tư, đặc biệt là phân cấp thẩm định nguồn vốn và khả năng cân
đối vốn.
Ba là, đẩy mạnh phân cấp cho các địa phương trong việc quyết định các dự án đầu tư công, trong đó cả các dự án nhóm A.
Bốn
là, đổi mới mạnh mẽ phương thức kế hoạch hóa, nhằm đáp ứng tốt hơn đối
với thực tiễn vận hành của nền kinh tế, khắc phục được vướng mắc lớn
nhất về đầu tư công trước đây, đó là vấn đề “có vốn trước hay có dự án
trước”.
Năm
là, tăng cường hơn tính cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động
đầu tư công, Luật bổ sung quy định về Hệ thống thông tin và cơ sở dữ
liệu quốc gia về đầu tư công.
Bảo đảm phát triển trồng trọt theo định hướng thị trường
Luật
Trồng trọt điều chỉnh nhiều lĩnh vực từ giống cây trồng, phân bón, canh
tác, thu hoạch, mua bán, sơ chế, chế biến, bảo quản đến xuất khẩu, nhập
khẩu…
Luật
bổ sung các nguyên tắc quản lý trong lĩnh vực trồng trọt đảm bảo phát
triển trồng trọt theo định hướng thị trường, sản xuất hàng hoá quy mô
lớn, chất lượng, phát triển thị trường quốc tế trên cơ sở khai thác hiệu
quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, bảo đảm
hài hoà lợi ích giữa người sản xuất, doanh nghiệp, nhà nước và lợi ích
cộng đồng.
Bổ
sung và luật hoá công tác xây dựng chiến lược phát triển trong lĩnh vực
trồng trọt gắn với trách nhiệm của chính quyền địa phương trong thực
hiện quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; bổ sung và
luật hoá các chính sách đầu tư, hỗ trợ đầu tư.
Điều
chỉnh các quy định quản lý giống cây trồng theo hướng hiện đại, phù hợp
với yêu cầu thực tiễn và năng lực quản lý. Giảm bớt thời gian thủ tục
hành chính và kinh phí cho doanh nghiệp...
Luật
cũng bổ sung quy định để quản lý chặt chẽ đối với các phân bón vô cơ
hỗn hợp, ưu tiên phát triển sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ (không
phải khảo nghiệm)…
Luật này có hiệu lực từ ngày 1-1-2020.
Phát triển ngành chăn nuôi theo các chuỗi liên kết giá trị
Luật Chăn nuôi có hiệu lực từ ngày 1-1-2020 gồm 8 chương, 83 điều, quy
định về hoạt động chăn nuôi, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân
trong hoạt động chăn nuôi, quản lý nhà nước về chăn nuôi.
Theo đó, Luật quy
định các nguyên tắc hoạt động chăn nuôi trên tinh thần phát triển ngành
chăn nuôi theo các chuỗi liên kết giá trị, phát huy tiềm năng, lợi thế
so sánh và xã hội hoá tối đa tạo nguồn lực xã hội đầu tư vào chăn nuôi
theo nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
Đồng
thời, Luật cũng cụ thể hoá các điều kiện sản xuất, kinh doanh như yêu
cầu, điều kiện của một cơ sở chăn nuôi cần bảo đảm các yếu tố có liên
quan đến an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và cân
đối thị trường sản phẩm chăn nuôi.
Phạm nhân đồng tính, chuyển giới được giam giữ riêng
Có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2020, Luật Thi hành án hình sự quy định
nguyên tắc, trình tự, thủ tục, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ
quan, người có thẩm quyền trong thi hành bản án, quyết định về hình phạt
tù, tử hình, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế,
trục xuất, tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành
nghề hoặc làm công việc nhất định, án treo, tha tù trước thời hạn có
điều kiện, hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động
vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất
định, cấm huy động vốn, biện pháp tư pháp….
Luật
bổ sung quy định giam giữ riêng đối với người đồng tính, người chuyển
đổi giới tính, người chưa xác định rõ giới tính. Phạm nhân lao động
không quá 8 giờ/1 ngày, không quá 5 ngày/1 tuần, được nghỉ chủ nhật,
ngày lễ, tết.
Cấm ép người khác uống rượu, bia
Luật
Phòng, chống tác hại của rượu bia 2019 có điều khoản cấm xúi giục, kích
động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia được nhiều người quan
tâm.
Luật
này quy định biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu, bia; biện pháp quản lý
việc cung cấp rượu, bia; biện pháp giảm tác hại của rượu, bia; điều kiện
bảo đảm cho hoạt động phòng, chống tác hại của rượu, bia; quản lý nhà
nước và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống tác
hại của rượu, bia.
Luật
nghiêm cấm không được lái xe sau khi uống rượu bia. Đồng thời yêu cầu
nhà hàng quán ăn có bán rượu, bia phải hỗ trợ gọi taxi cho khách rời nhà
hàng. Các nhà hàng, siêu thị, cửa hàng tạp hóa, trung tâm thương mại
phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người dưới 18 tuổi. Nếu
có nghi ngờ về độ tuổi của người mua rượu, bia phải yêu cầu xuất trình
căn cước công dân, chứng minh nhân dân…
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2020.
Mua bán, sử dụng trái phép vũ khí tương tự vũ khí quân dụng sẽ bị xử lý hình sự
Có
hiệu lực thi hành từ ngày 10-1-2020, Luật sửa đổi, bổ sung Điều 3
của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ
hỗ trợ đã sửa đổi quy định về vũ khí có tính năng, tác dụng
tương tự, trong đó quy định rõ vũ khí có tính năng, tác dụng
tương tự vũ khí quân dụng là vũ khí quân dụng. Quy định này nhằm
tạo căn cứ pháp lý để áp dụng quy định tại Điều 304 của Bộ
luật Hình sự, xử lý hình sự đối với các hành vi chế tạo, mua bán,
tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí có tính
năng, tác dụng tương tự vũ khí quân dụng.
Bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân
Luật
Bảo vệ bí mật Nhà nước quy định về bí mật Nhà nước, hoạt động bảo vệ bí
mật Nhà nước và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Theo Luật này, bí mật Nhà nước được phân loại thành 3 độ mật: tuyệt
mật, tối mật và mật theo từng lĩnh vực. Thời hạn bảo vệ bí mật Nhà nước
là 30 năm đối với bí mật Nhà nước ở mức độ "tuyệt mật"; 20 năm đối với
bí mật Nhà nước ở mức độ "tối mật"; 10 năm đối với bí mật Nhà nước ở mức
độ "mật"… Đây là quy định tiến bộ của Luật nhằm đảm bảo quyền tiếp cận
thông tin của công dân.
Luật
còn quy định về: Gia hạn thời hạn bảo vệ bí mật Nhà nước nếu việc giải
mật gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc; Điều chỉnh độ mật; Giải
mật; Tiêu hủy tài liệu, vật chứa bí mật Nhà nước…
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2020.
Tốt nghiệp sư phạm không làm đúng ngành phải hoàn trả học phí
Có
hiệu lực kể từ ngày 1-7-2020, Luật Giáo dục khắc phục những bất cập của
Luật Giáo dục hiện hành, đáng chú ý phải kể đến một số điểm mới mang
tính đột phá sau: Bổ sung quy định học sinh, sinh viên sư phạm được hỗ
trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt trong toàn khóa học. Người
được hỗ trợ tiền đóng học phí và chi phí sinh hoạt sau 2 năm kể từ khi
tốt nghiệp nếu không công tác trong ngành giáo dục hoặc công tác không
đủ thời gian quy định thì phải bồi hoàn khoản kinh phí được hỗ trợ.
Học sinh, sinh viên sư phạm được hưởng các chính sách học bổng khuyến khích học tập, trợ cấp xã hội, miễn, giảm học phí.
Học
sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục công lập không phải đóng học phí; ở
địa bàn không đủ trường công lập, học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục
tư thục được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí…
Mở rộng đối tượng được thành lập thư viện
Luật
Thư viện nêu rõ, Nhà nước đầu tư cho thư viện công lập. Bên cạnh đó,
Nhà nước hỗ trợ đầu tư các nội dung sau: Cung cấp dịch vụ sự nghiệp công
trong lĩnh vực thư viện, phát triển văn hóa đọc; duy trì và phát triển
thư viện cộng đồng, thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng không vì mục
tiêu lợi nhuận; cước vận chuyển tài liệu thư viện phục vụ nhiệm vụ chính
trị, khu vực biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó
khăn, đặc biệt khó khăn…Luật Thư viện có nhiều điểm mới như: Bổ sung
loại hình thư viện ngoài công lập; Mở rộng đối tượng được thành lập thư
viện; Xây dựng và cung cấp dịch vụ thư viện số; Đẩy mạnh liên thông giữa
các thư viện; Định kỳ hàng năm đánh giá hoạt động thư viện...
Luật này có hiệu lực kể từ ngày 1-7-2020.
Giảm số lượng đại biểu HĐND các cấp
Có
hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2020, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều
của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa
đổi, bổ sung 4 Điều của Luật Tổ chức Chính phủ (gồm Điều 23, Điều 28,
Điều 32 và Điều 40); trong đó, người đứng đầu Chính phủ có thêm thẩm
quyền: Chỉ đạo và thống nhất quản lý cán bộ, công chức, viên chức; Quyết
định thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND
cấp tỉnh; Thành lập hội đồng, ủy ban hoặc ban khi cần thiết để giúp
lãnh đạo Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những vấn đề
quan trọng liên ngành.
Chính
phủ có thêm một số quyền như: Quyết định số lương biên chế tối thiểu để
tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện và các
đơn vị trực thuộc cơ quan chuyên môn của UBND cấp tỉnh; Quyết định quản
lý cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự
nghiệp công lập; Quy định số lượng cấp phó tối đa của người đứng đầu đơn
vị trực thuộc cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan chuyên môn thuộc UBND
cấp tỉnh, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, đơn vị trực thuộc cơ
quan chuyên môn của UBND cấp tỉnh...
Với
Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật tập trung sửa đổi cơ cấu tổ
chức của HĐND, UBND các cấp về mô hình tổ chức; số lượng cấp phó; bộ máy
giúp việc. Một trong những điểm đáng chú ý nhất của Luật là giảm số
lượng đại biểu HĐND các cấp.
Thêm nhiều trường hợp tạm hoãn nghĩa vụ dân quân tự vệ
Kể
từ ngày Luật Dân quân tự vệ có hiệu lực thi hành (1-7-2020), thêm một
số trường hợp tạm hoãn nghĩa vụ dân quân tự vệ, như nam giới một mình
nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi; người có chồng hoặc vợ là công chức,
viên chức, công nhân quốc phòng đang phục vụ trong quân đội, công an;
lao động chính duy nhất trong hộ cận nghèo... Một số trường hợp được
thôi nghĩa vụ trước thời hạn, như: Người có lệnh gọi nhập ngũ hoặc lệnh
gọi thực hiện nghĩa vụ công an; có quyết định tuyển dụng công chức, viên
chức, công nhân quốc phòng hoặc công an nhân dân; Người có giấy báo và
vào học ở cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trường của
cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; có
giấy báo và đi lao động, học tập, làm việc ở nước ngoài; Dân quân nữ tự
vệ mang thai hoặc nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi.
Tạo thuận lợi cho người dân về xuất nhập cảnh
Luật Xuất cảnh,
nhập cảnh của công dân Việt Nam là Luật mới, với nhiều điểm chú ý, đặc
biệt là trong công tác cấp hộ chiếu: Người có Thẻ căn cước công dân thực
hiện tại cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố trực
thuộc TW nơi thuận lợi; Người từ đủ 14 tuổi trở lên có quyền lựa chọn
cấp hộ chiếu có gắn chíp điện tử hoặc hộ chiếu không gắn chip điện tử.
Cấp
hộ chiếu theo thủ tục rút gọn trong các trường hợp: Người ra nước ngoài
có thời hạn bị mất hộ chiếu, có nguyện vọng về nước ngay; Người có
quyết định trục xuất… Hộ chiếu cấp theo thủ tục rút gọn có thời hạn
không quá 12 tháng và không được gia hạn; Dấu vân tay của người đề nghị
cấp hộ chiếu sẽ được thu nhận trong quá trình thực hiện thủ tục để phục
vụ cho Cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân…
Luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-7-2020.
Hàng loạt quy định mới liên quan đến công chức, viên chức
Một
trong những nội dung đáng chú ý của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều
của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức (có hiệu lực từ ngày
1-7-2020) là việc bổ sung 1 hình thức xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công
chức. Đặc biệt nhấn mạnh việc sau khi đã nghỉ việc, nghỉ hưu, cán bộ,
công chức vẫn có thể bị xử lý bằng hình thức “xóa tư cách chức vụ đã đảm
nhiệm”.
Không
chỉ tác động mạnh mẽ đến cán bộ, công chức mà dự án Luật này cũng ảnh
hưởng không nhỏ đến viên chức. Một trong số đó là quy định về 2 loại hợp
đồng làm việc. Theo đó, viên chức vẫn thực hiện 2 loại hợp đồng là
không xác định thời hạn và xác định thời hạn.
Đối
với hợp đồng không xác định thời hạn hay còn gọi là “chế độ biên chế
suốt đời” của viên chức sẽ không còn được áp dụng với các đối tượng mới
được tuyển dụng từ ngày 1-7-2020.
Tạo thuận lợi trong việc gọi, tập trung huấn luyện quân nhân dự bị
Có
hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2020, Luật Lực lượng dự bị động viên có
các nội dung chính như: Xây dựng, huy động lực lượng dự bị động viên,
thống nhất với Luật Quốc phòng, đồng thời bảo đảm phân cấp về chỉ huy,
chỉ đạo trong hệ thống tổ chức của Quân đội; Đăng ký, quản lý quân nhân
dự bị; Chế độ chính sách và kinh phí bảo đảm cho xây dựng, huy động lực
lượng dự bị động viên; Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong xây dựng
và huy động lực lượng dự bị động viên; Quyền và nghĩa vụ của chủ phương
tiện kỹ thuật dự bị và việc bồi thường thiệt hại do việc huy động, điều
động phương tiện kỹ thuật dự bị gây ra; Việc huấn luyện, diễn tập, kiểm
tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu quân nhân dự bị, phương tiện
kỹ thuật dự bị, đơn vị dự bị động viên; Quy định về cơ sở huấn luyện dự
bị động viên cấp tỉnh, giao Chính phủ quy định cụ thể về cơ sở huấn
luyện dự bị động viên cấp tỉnh cho phù hợp với đặc điểm địa bàn từng địa
phương, tạo thuận lợi trong việc gọi, tập trung huấn luyện quân nhân dự
bị…
Bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Kiểm toán Nhà nước
Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán Nhà nước bổ sung quy
định cụ thể, rõ ràng, chặt chẽ về cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan
đến hoạt động kiểm toán; Sửa đổi bổ sung về nhiệm vụ, quyền hạn của
Kiểm toán Nhà nước; Bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của
Kiểm toán Nhà nước; Bổ sung quyền khiếu nại và khởi kiện của đơn vị được
kiểm toán; Sửa đổi, bổ sung việc đại biểu Quốc hội, HĐND, Ban của Hội
đồng nhân dân, Tổ đại biểu HĐND, đại biểu HĐND được quyền đề nghị Kiểm
toán Nhà nước xem xét, quyết định thực hiện việc kiểm toán đối với vụ
việc có dấu hiệu tham nhũng được phát hiện qua quá trình giám sát và cơ
chế phản hồi của Kiểm toán Nhà nước.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2020.
Theo baochinhphu.vn
Xem bản tin gốc báo Chính phủ tại đây.