Ngày 12/3, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 32,
Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp
các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019-2021.
Trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành
chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019-2021, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Lê
Vĩnh Tân cho biết, từ khi đất nước hoàn toàn thống nhất tới nay, các đơn
vị hành chính đã có nhiều lần thay đổi lớn. Đó là giai đoạn hợp nhất
(1976 - 1986) và giai đoạn chia, tách, thành lập mới các đơn vị hành
chính của 3 cấp tỉnh, huyện, xã từ cuối những năm 80, đầu thập kỷ 90 và
kéo dài cho đến năm 2013 (khi Hiến pháp năm 2013 được ban hành). Đối với
đơn vị hành chính nói chung và các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã
nói riêng, sự biến động thường xuyên các đơn vị hành chính đã ảnh hưởng
trực tiếp đến hiệu quả quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội,
hoạt động sản xuất, kinh doanh và cuộc sống của nhân dân.
Quá trình chia, tách, thành lập mới đơn vị hành chính các cấp, bên
cạnh một số kết quả trước mắt đạt được như việc quản lý của chính quyền
gần dân hơn, sau khi chia tách được sự đầu tư từ ngân sách nhà nước nên
có những thay đổi nhất định về kinh tế - xã hội, thì việc chia, tách đơn
vị hành chính cũng phát sinh không ít hạn chế, đó là sự chia nhỏ đơn vị
hành chính dẫn đến phân tán các nguồn lực, tiềm năng phát triển của các
địa phương, làm cho bộ máy nhà nước thêm cồng kềnh, tăng biên chế công
chức, viên chức, gây lãng phí ngân sách cho đầu tư xây dựng trụ sở làm
việc…
Để khắc phục những bất cập, hạn chế của việc chia, tách các đơn vị
hành chính trong thời gian qua, dẫn đến hiện nay có rất nhiều đơn vị
hành chính không đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số
theo quy định; đồng thời để thực hiện chủ trương của Đảng quy định tại
Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương lần thứ 6
khóa XII, Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị và
tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp
xã trong thời gian tới, việc xây dựng và ban hành Nghị quyết của Ủy ban
Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và
cấp xã giai đoạn 2019 - 2021 là cần thiết.
Dự thảo Nghị quyết gồm 3 chương và 18 điều, quy định về Nguyên tắc
sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; một số trường hợp đặc biệt
khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; sắp xếp, kiện
toàn tổ chức bộ máy của cơ quan, tổ chức, đơn vị sau khi sắp xếp đơn vị
hành chính cấp huyện, cấp xã; số lượng lãnh đạo, quản lý và biên chế
công chức, viên chức của các cơ quan, tổ chức, đơn vị sau khi thực hiện
sắp xếp…
Phát biểu thảo luận, đa số các ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho
rằng, dự thảo Nghị quyết đã quán triệt được tinh thần của Trung ương; Bộ
Nội vụ cùng Ủy ban Pháp luật đã làm việc khẩn trương, thống nhất cơ bản
các nội dung của dự thảo.
Các ý kiến cũng nhất trí việc ban hành Nghị quyết theo thủ tục rút
gọn, thông qua tại một Kỳ họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cho rằng,
sau khi ban hành, trong lộ trình thực hiện, nếu có vướng mắc cần phải
báo cáo kịp thời với Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu
Lưu nhấn mạnh, theo Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị, về lộ trình tổ chức
thực hiện từ nay đến 2021, yêu cầu trong năm 2019 cơ bản sắp xếp hợp lý
các đơn vị hành chính cấp huyện cấp xã chưa đạt 50% tiêu chuẩn về diện
tích tự nhiên và quy mô dân số. Năm 2020, 2021 thì sắp xếp các đơn vị
còn lại.
Nghị quyết lần này chỉ tập trung giải quyết những vấn đề của năm 2019
này đối với những đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt cả 2
tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo Nghị quyết 1211 của
Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ngoài ra, theo tinh thần chỉ đạo của Bộ
Chính trị, phải cân nhắc, tính toán đến cả những yếu tố như đặc thù về
lịch sử, truyền thống văn hóa dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục
tập quán, điều kiện địa lý tự nhiên, cộng đồng dân cư và yêu cầu bảo đảm
quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội.
Về vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy, Nghị quyết không quy định rõ mà sẽ
có một văn bản của Đảng Đoàn Quốc hội để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí
thư. Việc tổ chức bộ máy ở đây không chỉ có bộ máy của Hội đồng nhân
dân, Ủy ban nhân dân và các cơ quan chuyên môn mà cả hệ thống chính trị
trên đơn vị hành chính đó.
Về chế độ chính sách với cán bộ, phải linh hoạt nhưng đồng thời, phải
có nguyên tắc. Khi nhập vào, số lượng cấp phó và số lượng cán bộ công
chức sẽ dôi lên so với quy định chuẩn hiện nay nhưng đưa ra lộ trình
trong thời hạn 5 năm phải bảo đảm quay lại theo đúng quy định. Trước mắt
phải tạm dừng việc bổ nhiệm, bầu các đơn vị mới trừ trường hợp các đơn
vị nào thiếu.
Sau phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ giao lại cho Ủy ban Pháp
luật và Bộ Nội vụ tiếp thu ý kiến, hoàn chỉnh lại dự thảo Nghị quyết và
chuẩn bị báo cáo của Đảng đoàn Quốc hội về tổ chức bộ máy để báo cáo Bộ
Chính trị, Ban Bí thư.
Biểu quyết tại phiên thảo luận, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ có
mặt đồng tình với dự thảo Nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành
chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019-2021.